Mắt bị vàng là một biểu hiện rõ ràng của sức khỏe đang gặp vấn đề. Khi phát hiện mắt bị vàng, cần chú ý đến những điều gì?
Thế nào là mắt bị vàng?
Theo các bác sĩ, giảng viên tại Cao đẳng Y Dược TPHCM cho hay, Mắt bị vàng là hiện tượng khi phần lòng trắng của mắt, hay còn gọi là củng mạc, chuyển sang màu vàng do tình trạng hoàng đản xảy ra. Hoàng đản, tức là sự tích lũy bilirubin (một chất màu vàng hình thành từ tế bào hồng cầu phá hủy) trong cơ thể, có thể xuất hiện ở cả trẻ sơ sinh và người lớn.
Màu vàng của củng mạc xuất phát từ sự dư thừa bilirubin, một chất có vai trò trong máu và dịch mật. Khi nồng độ bilirubin tăng cao hoặc gan không thể chuyển hóa chúng đúng cách, sự tích lũy của bilirubin có thể dẫn đến hiện tượng mắt bị vàng.
Nguyên nhân khiến mắt chuyển sang màu vàng
Viêm gan
Viêm gan thường do nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu là do virus như A, B, và C. Viêm gan có thể là cấp tính hoặc mạn tính, gây tổn thương gan và ảnh hưởng đến chức năng chuyển hóa bilirubin, dẫn đến hiện tượng mắt bị vàng. Thuốc điều trị và các bệnh lý tự miễn cũng có thể là nguyên nhân gây viêm gan.
Sỏi mật
Sỏi mật xuất hiện trong túi mật hoặc ống dẫn mật, là nguyên nhân phổ biến gây tắc mật. Khi tắc nghẽn đường lưu thông của mật, bilirubin tăng lên trong máu, dẫn đến mắt bị vàng.
Uống quá nhiều rượu
Nghiện rượu lâu dài gây tổn thương gan nặng nề, có thể dẫn đến viêm gan và tạo mô sẹo, ảnh hưởng đến chức năng gan và gây mắt bị vàng.
Thuốc điều trị
Một số loại thuốc như Acetaminophen, Penicillin, thuốc tránh thai, Chlorpromazine và steroid có thể liên quan đến hiện tượng hoàng đản và làm mắt chuyển sang màu vàng nếu sử dụng quá liều hoặc trong thời gian dài.
Nhiễm trùng gan
Ngoài virus, gan cũng có thể bị nhiễm trùng từ các nguồn khác như sán lá gan, một loại ký sinh trùng. Con người có thể nhiễm sán lá gan thông qua việc tiêu thụ cá hoặc thực vật sống hoặc chưa được nấu chín đúng cách. Các ký sinh trùng khác cũng có thể gây tắc mật, như giun đũa.
Bệnh về ống mật chủ
Sỏi mật là nguyên nhân phổ biến nhất, nhưng còn có những nguyên nhân hiếm gặp khác như teo đường mật bẩm sinh, viêm đường mật nguyên phát, và viêm đường mật xơ hóa nguyên phát. Các bệnh lý này có thể dẫn đến tình trạng hoàng đản.
Phản ứng đối với việc truyền máu
Theo các giảng viên Trường Cao đẳng Dược Hà Nội cho hay, Truyền máu không phù hợp về nhóm máu có thể gây ra phản ứng miễn dịch, làm phá hủy hồng cầu mới truyền vào và giải phóng bilirubin, dẫn đến hoàng đản. Tuy nhiên, vấn đề này không phải là duy nhất khi truyền máu không thích hợp, vì còn tồn tại nhiều phản ứng miễn dịch nặng khác có thể đe dọa tính mạng. Hiện nay, nhờ các biện pháp an toàn, truyền máu không thích hợp trở nên rất hiếm.
Thiếu máu hồng cầu hình liềm
Bệnh hồng cầu hình liềm thường xuyên xuất hiện ở người gốc Phi và Caribbean. Bệnh này làm thay đổi hình dạng và kết dính các tế bào hồng cầu, làm chúng tích tụ trong gan. Vòng đời ngắn hơn bình thường của các tế bào này khi chúng chết sớm hơn, dẫn đến giải phóng bilirubin mà gan không thể xử lý kịp thời, gây ra hiện tượng mắt bị vàng.
Xơ gan
Xơ gan là quá trình thay thế mô gan lành bằng mô sẹo diễn ra chậm rãi trong thời gian dài. Nhiều nguyên nhân và bệnh lý có thể gây ra xơ gan, bao gồm nghiện rượu kéo dài, béo phì tạo điều kiện cho các bệnh lý xơ gan, và các loại viêm gan virus B và C mạn tính. Đối với xơ gan nặng, chức năng gan giảm đáng kể.
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
Là tình trạng mỡ tích tụ quá mức trong gan mà không có liên quan đến việc sử dụng rượu. Một biến thể nghiêm trọng của bệnh này là viêm gan hoại tử không do rượu, dẫn đến hoại tử tế bào gan và xơ gan.
Thiếu máu huyết tán
Trong thiếu máu huyết tán, tế bào hồng cầu bị phá hủy quá nhanh, giải phóng bilirubin nhiều hơn mức gan có thể xử lý kịp thời. Bệnh có thể là do yếu tố bẩm sinh hoặc phát sinh sau nhiễm trùng, bệnh tự miễn và những tình huống khác.
Ung thư
- Ung thư gan: Gây tổn thương tế bào gan hoặc đường mật, ảnh hưởng đến chức năng gan và dẫn đến hoàng đản.
- Ung thư tụy: Khối u ở tụy có thể chèn ép đường mật, gây tắc nghẽn và do đó gây ra hoàng đản.
- Ung thư túi mật: Một loại ung thư hiếm, tiến triển âm thầm và gây tắc mật khi khối u lớn đủ, dẫn đến hiện tượng mắt bị vàng.
Hội chứng Gilbert
Là một rối loạn hiếm, trong hội chứng này, gan không sản xuất đủ enzyme để chuyển hóa bilirubin, dẫn đến tăng nồng độ bilirubin trong máu và xuất hiện hiện tượng hoàng đản.
Tổng hợp: truongcaodangyduocsaigon.net
